پیچیدگی های سفر برای افراد معلول، کم توان و سالمندان کاملا قابل درک می باشد و خوشبختانه در بسیاری از شهر ها و کشور ها برای رفاه این افراد امکاناتی را فراهم کرده اند تا راحت تر بتوانند سفر کنند و لذت ببرند. آمار ها نشان می دهد که در سال های اخیر، تور گردشگری معلولان زیاد شده است که به شهر ها و کشور های زیادی مسافرت می کنند که باعث خوشحالی است.
اقدامات بین المللی برای حمایت از سفر
کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد حقوق افراد معلول (CRPD) دسامبر ۲۰۰۶ توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب شد.طبق ماده ۹ کنوانسیون مربوط به پذیرش CRPD از کشورهای عضو، خواستار اقدامات لازم برای اطمینان از دسترسی ها ( شامل محیط فیزیکی، اطلاعات، حمل و نقل و سایر امکانات و خدمات برای عموم )میباشد. نشست سطح بالای سازمان ملل متحد در زمینه ناتوانی و توسعه، شامل چندین سرمنشی بود و در سال ۲۰۱۳ برگزار شد که در این نشست ناتوانی و توسعه مورد بحث قرار گرفت و جلسه خواستار تقویت اقدامات برای توسعه جهانی در زمینه تور گردشگری معلولان شد. در سند ۲۰۳۰ اقدام جهانی با اهداف توسعه پایدار بر اصول «ایجاد شهرک ها و شهرک های انسانی فراگیر، ایمن، انعطاف پذیر و پایدار» تمرکز دارد.
توسعه خدمات رفاهی در کشورها
در ایران هم مانند بسیاری از کشور های دیگر سعی بر اضافه کردن امکانات و خدمات مناسب برای تور گردشگری معلولان می باشند. در بسیاری از شهر ها هم تور های هیجان انگیزی به نام پاراتور مخصوص افراد معلول و کم توان اجرا می کنند. در این تور ها گاهی امکانات تفریحی خاصی را برای افراد معلول فراهم می کنند که آنها هم مانند افراد دیگر تفریحات خاص و هیجان انگیز را تجربه و لذت ببرند. امروزه دنیا در حال تحول و پیشرفت می باشد و در بسیاری از شهرهای دنیا نظیر: سنگاپور، سیدنی، ملبورن، اسپانیا و ... امکانات و خدمات بسیار خوبی را برای افراد معلول در نظر گرفته اند تا آن ها هم مانند دیگران بتوانند به صورت عادی و راحت زندگی کنند.
نکته های مهم برای سفر افراد ناتوان
زمان زیادی برای برنامه ریزی قبل از سفر اختصاص دهید
پس از آن که مقصد سفر خود را انتخاب کرده و در مورد کارهایی که می خواهید انجام دهید و جاهایی که مایل به بازدید هستید تصمیم گرفتید نوبت به برنامه ریزی های دقیق تر و جزئی تر می رسد. قبل از هرچیزی باید تحقیق کنید که در آن شهر یا کشور خدمات مناسبی برای معلولین ارائه می کنند یا نه، سپس باید در مورد آب و هوای آن منطقه اطلاعاتی را کسب کنید تا بتوانید لباس هایی مناسب شرایط آن جا بردارید.
خرید بلیط هواپیما
گزینه ی خدمات ویژه را انتخاب کنید و تقاضای کمک خود را به ثبت برسانید و در مورد معلولیتتان اطلاع رسانی کنید (بهتر است تا قبل از 48 ساعت پیش از پرواز این کار را انجام دهید). در مورد فرودگاه نیز اطلاعات کافی کسب کنید که چه امکاناتی برای معلولان وجود دارد و چگونه می توانید در داخل فرودگاه از نقطه ای به نقطه ی دیگر بروید.
انتخاب هتل مناسب
هتلی برای اقامت خود در نظر بگیرید که به آسانسور ویژه حمل ویلچر مجهز بوده و در قسمت های مختلف آن رمپ با شیب مناسب تعبیه شده باشد و دسترسی مناسبی به نقاط مختلفی که قصد بازدید دارید داشته باشد. از هاستل ها اجتناب کنید چون با وجودی که ارزان تر هستند، معمولاً امکاناتی برای معلولین ندارند. پس از رزرو هتل با هتل تماس گرفته و وضعیت خود را به اطلاع آن ها برسانید و از کیفیت امکانات مطمئن شوید.
در انتخاب وسیله نقلیه عجله نکنید
شاید سفر هوایی گزینه مناسبی برای سفر معلولان جسمی و حرکتی باشد پس از رزرو باید شرایط جسمی 48 ساعت قبل از پرواز به فرودگاه اعلام شود تا برای بارگیری و لوازم معلول تمهیدات لازم انجام شود.
تورهای مسافرتی مخصوص معلولان
از تورهای مسافرتی کمک بگیرید و در خصوص نوع معلولیت با راهنمای تور صحبت کنید و از او در این باره مشورت بگیرید. شما می توانید حتی در این امر از تورهایی کمک بگیرید که برای معلولان برنامه های خاص گردشی دارند و امکانات ویژه ای همچون صندلی های چرخ دار و سمعک را برای این عزیزان در نظر گرفته اند.
توقعات خود از سفر
اگر وضعیت معلولیت شما موقتی است برخی توقعات خود را در این سفر حذف کرده و به سفر های بعدی موکول کنید. اگر همیشگی هست باید انتظارات را با واقعیت تطبیق دهید. در این باره با همسفران خود صحبت کرده و محدودیت های خود را بدون هیچ گونه لاپوشانی به طور دقیق بیان کنید. به این شکل از سوءتفاهم های بعدی در سفر پیشگیری می شود.
از محدودیت های خود آگاه باشید
دیدن شگفتی ها و جاذبه های توریستی مقصد هدف هر توریستی است اما شما نباید خود را وادار به رفتن به تمام مکان هایی کنید که معمولاً توریست ها می روند. بهترین کار این است که ابتدا لیستی از جاهایی که دوست دارید ببینید تهیه کنید و سپس با توجه به وضعیت معلولیت خود نام برخی از آن ها خط بزنید.
تلاش و پیگیری کنید
زمانی که به خود دل و جرأت بدهید و از چهارچوب امن خود خارج شوید، خواهید دید که سفر حتی سفرهای خارجی برای شما امکان پذیر است. با هر سفر کار آزموده تر و با تجربه تر می شوید. کم کم یاد می گیرید چطور خود را برای سفر مهیا سازید و چگونه شرایط بحرانی را در صورت وقوع در سفر مدیریت کنید.
چالش هایی برای افراد معلول وجود دارد
- کارکنان غیر حرفه ای که قادر به اطلاع رسانی و مشاوره در مورد مسائل دسترسی نیستند.
- خدمات رزرو غیر قابل دسترس و وب سایت های مربوطه
- عدم دسترسی فرودگاهها و انتقال امکانات و خدمات
- عدم دسترسی به هتل ها، رستوران ها، مغازه ها، توالت ها و مکان های عمومی
- خیابان های غیر قابل دسترس و خدمات حمل و نقل
افراد معلول فرصت‌های کمتر یا بسیار محدودی برای لذت بردن از فعالیت‌های گردشگرانه دارند. این محدودیت فقط به علت معلولیت آنها نبوده و دلایل دیگری از جمله ناتوانی دولت و همچنین صنعت گردشگری برای قابل دسترس کردن حمل و نقل، مراکز اقامتی و مراکز گردشگری دارد. کمبود و یا نبود تاسیسات و امکانات برای افراد معلول در ایران بدین معناست که صنعت گردشگری نمی‌تواند حداکثر بهره را از مسافران معلول (و خانواده‌های آنها) ببرد در حالی که این گروه پتانسیل کافی برای افزایش تعداد گردشگران و ایجاد تحول در این صنعت دارند.
